آشنایی با اصطلاحات مهم در علم بالانس

برای یادگیری علم بالانس باید در مرحله با تعاریف و اصطلاحات مهم در علم نحوه بالانس پروانه فن را یاد بگیرید تا بتوانید در پروژه های خود عملیات بالانس را به خوبی اجرا کنید. در ادامه این مقاله شما را با این مفاهیم اصلی و پرکاربرد آشنا می کنیم.

تعاریف و اصطلاحات مهم در علم بالانس

۱- روتور (Rotor)

جسمی قابل چرخش که تکیه گاههای آن توسط یاتاقان مهار شده اند.

Inboard rotor -2

روتوری با دو Journal که مرکز جرم آن مابین journalها قرار دارد.

Out board rotor -3

روتوری با دو Journal که مرکز جرم آن خارج journalها واقع شده است.

 ۴- روتور صلب (Rigid rotor)

 به روتوری صلب اطلاق می گردد که بتوان آن را در هر دو صفحه اختیاری و انتخابی تصحیح کرد، به گونه ای که پس از تصحیح، نابالانسی آن در هر سرعتی تا سرعت بیشینه کارکرد خود به میزان قابل ملاحظه ای از تلرانس بالانس (نسبت به محور شفت) تجاوز نکند.

۵- روتور قابل انعطاف (Flexible rotor)

 روتوری که در شرایط بند ۴ صدق نکند.

 ۶- روتور کامل بالانس (Perfectly Balanced rotor)

روتوری که توزیع جرمی آن به گونه ای آرایش یافته باشد که هیچ گونه نیروی ارتعاشی یا هیچ گونه حرکتی را (به عنوان نتیجه ای از نیروی گریز از مرکز) بر یاتاقانهای خود وارد نکند.

۷- محور اصلی اینرسی (Principal inertia axis)

 برای هر نقطه ای بر روتور سه مختصه کارتزین (سه محور متعامد) یافت می شود که در آنجا ممانهای جانب مرکز صفر هستند. این محورها به محورهای اصلی اینرسی معروفند.

۸- محور شفت (Shaft axis)

 خط مستقیمی که ژورنالها (Journals) را به هم متصل می کند.

9- گریز از مرکز (Eccentricity)

برای روتوری با دو یاتاقان، به فاصله مابین محور مرکز جرم از محور شفت اطلاق می شود.

۱۰- نابالانسی (Unbalance)

 نابالانسی از اصطلاحات مهم در علم بالانس است و متغیری فیزیکی است که منجر به پدیداری شرایط نابالانسی خواهد شد.

 ۱۱. مقدار نابالانسی (Amount of umbalance)

مقیاس کمی نابالانسی در بالانس روتورها (در صفحه) بدون در نظرگرفتن زاویه آن. برای محاسبه آن کافی است حاصلضرب جرم نابالانسی را در فاصله مرکز ثقل آن از محور شفت حساب کنید. به عنوان مثال واحدهای آن عبارتند از , oz.in  g.mmو …

۱۲- بردار نابالانسی (Unbalance vector)

 برداری که بزرگی آن مقدار نابالانسی بوده و جهت آن معرف زاویه نامیزانی است.

۱۳- شرایط نابالانسی (Unbalance conditions)

شرایطی که به هنگام وقوع آن نیروهای ارتعاشی و یا هرگونه حرکتی (منتج از نیروهای جانب مرکز) در یاتاقانهای روتور مفروض پدیدار خواهند شد.

۱۴- نابالانسی اولیه (Initial unbalance)

 نابالانسی به هر صورت که پیش از انجام بالانس در روتور یافت شود.

 ۱۵- نابالانسی پس ماند مجاز (Permissible residual unbalance)

 مقدار بیشینه نابالانسی در روتور صلب، که پایین تر از حد مجاز بر طبق استاندارد 1940 ISO باشد.

 ۱۶- نابالانسی استاتیکی (Static unbalance)

شرایطی از نابالانسی که محور اصلی تنها به موازات محور شفت جابجا شده باشد.

۱۷- نابالانسی شبه استاتیکی (Quasi – static unbalance)

 شرایطی از نابالانسی که محور اصلی، محور شفت را در نقطه ای بجز مرکز جرم قطع نماید.

۱۸- نابالانسی جفت (Couple unbalance)

 شرایطی از نابالانسی که محور اصلی، محور شفت را در مرکز جرم قطع نماید.

 ۱۹- نابالانسی دینامیکی (Dynamic unbalance)

 شرایطی که محور اصلی منطبق بر محور شفت نیست.

 ۲۰۔ صفحه اندازه گیری (Measuring plane) |

صفحه ای عمود بر محور شفت روتور که به کمک آن مقدار و زاویه بردار نابالانسی مشخص می شود.

۲۱۔ صفحه تصحيح (Correction plane)

صفحهای عمود بر محور شفت روتور که تصحیح نابالانسی در آن انجام می شود.

۲۲- بالانس (Balance)

یکی دیگر از اصطلاحات مهم در علم بالانس این است که بالانس، شیوه ای که به کمک آن توزیع جرمی روتور ارزیابی شده و چنانچه لازم باشد، به گونه ای تنظیم شود که ارتعاشات ژورنالها و یانیروهای وارد بر یاتاقانها در فرکانس منطبق بر سرعت کارکرد در محدوده مشخص قرار بگیرند.

۲۳- بالانس در محل (Field balancing)

بالانس در محل ، شیوه ای از شیوه های بالانس روتور در حالی که از پایه ها و یاتاقانهای خود جدا نشده باشد (در شرایط کارکردی)

۲۴- دستگاه بالانس(Balancing machine)

 دستگاهی که نابالانسی روتور را مشخص کرده، امکان توزیع مجدد جرمی مناسب روتور نصب شده بر روی آن را بر مبنای حرکات ارتعاشی ژورنالها یا نیروی وارده بر یاتاقانها و در نتیجه کاهش نابالانسی را فراهم می آورد.

۲۵- شيوه تصحيح (Method of correction)

رویه ای که به مدد آن، توزیع جرمی مناسب روتور جهت کاهش نابالانسی یا ارتعاشات ناشی از نابالانسی تا حد مجاز، انجام می شود. تصحیحات عمومأ به وسیله کاهش و یا افزایش جرم از به روتور صورت می پذیرند.

۲۶- بالانس استاتیکی یا تک صفحه(Static or single plane Balancing)

بالانس استاتیکی روشی است که در آن توزیع جرمی روتور جهت اطمینان از قرارگرفتن نابالانسی استاتیکی پس ماند در حد مجاز، تنظیم می شود.

 ۲۷- بالانس دینامیکی یا دو صفحه ای( Dynamic or Two – plane Balancing)

بالانس دینامیکی روشی است که در آن توزیع جرمی روتور جهت اطمینان از قرارگرفتن نابالانسی دینامیکی پس ماند در حد مجاز، تنظیم می شود.

 ۲۸- بالانس چند صفحه ای (Multi plane Balancing)

 که در مورد روتورهای قابل انعطاف کاربرد دارد، هر رویه ای که نیازمند تصحیح در بیشتر از دو صفحه تصحیح محوری مجزا باشد.

۲۹- بالانس در سرعت کم (Low speed Balancing)

رویه ای از بالانس در سرعتی که روتور تحت بالانس را بتوان صلب درنظر آورد.

۳۰- بالانس در سرعت زیاد (High speed Balancing)

 رویه ای از بالانس در سرعتی که روتور تحت بالانس را نتوان صلب در نظر آورد.